Hoe schaduw en licht samenhangen

Een goede samenhang vinden.

In ons werken met leidinggevenden en trainers, merken we geregeld hoe groot de behoefte is aan samenhang tussen wat het beste in onszelf is en waar we nog aan willen werken. Vaak horen we de vraag: moet ik versterken waar ik al goed in ben, of moet ik werken aan waar ik zwak in ben. Dit is een schijntegenstelling, omdat onze sterke kant op twee manieren is gerelateerd aan onze ‘zwakke’ kant.

Ten eerste is er de schaduwkant van onze sterke kant. Daniel Ofman heeft dat al uitgewerkt met de kernkwadranten. En we kunnen nog wat dieper gaan, omdat onze afweervormen en de stem van onze schaduw vaak kostbare informatie bevatten. Het tweede aspect sluit ook goed aan bij het werk van Ofman: het denken in polariteiten. Ook hier kunnen we een stap verder maken: het denken in verzoenende paradoxen (geordende chaos, veroorzakend gevolg, opbouwend afbreken).

Om goed met deze complexe materie te kunnen werken, verbeelden we delen van het model met een mat die we op de vloer leggen. Op die manier kunnen deelnemers aan onze trainingen de cirkel letterlijk overzien en plaats nemen op posities en vervolgens hun tegendeel.

Uit de cirkel kun je ‘taartpunten’ halen die verschillende niveaus van één thema laten zien. Rood gaat over behoeften, Oranje over drijfveren en Geel over competenties.

In de komende serie artikelen behandelen we telkens kort twee taartpunten van de mat waarmee werken om licht en schaduw, competentie en afweer in kaart te brengen

Prioriteiten stellen.

De belangrijkste polariteit in ons bewustzijn is die tussen chaos en orde. Deze vertegenwoordigen de spanning tussen onze wilde, vitale kant en onze beschaafde kant waarmee we zelfbeheersing en controle uitoefenen. Als we met elkaar aan het werk zijn om onszelf en anderen te begrijpen, helpt het om te beseffen dat er twee basisbehoeften aan ten grondslag liggen: die aan onvoorwaardelijke acceptatie en die aan regels en voorwaarden. Die staan weergegeven in het rode gebied.

Als we omhoog klimmen naar het oranje vlak van de driften en drijfveren, komen we polaire afweervormen tegen: het uitleven tegenover het overmatig controleren. Ze lijken polair, maar werken beide aan het uitleven dan wel beteugelen van de vitale, primordiale energie.

Uiteindelijk monden de twee processen uit in de polaire kwaliteiten droomkracht (go with the flow) en commitment (earn the trust). De ene levert de beweging, de andere de vorm. En als zodanig kunnen ze niet zonder elkaar. En als zodanig vragen ze om integratie in paradoxale verschijning van de ‘animal master’: de persoon die zijn of haar wildheid kan inzetten voor gezonde vormen van beschaving.

Trainingen

Op vrijdag 12 juni 2020 starten we weer een nieuwe jaargang van Integrative Development. We reizen met de deelnemers door zeven niveaus van bewustzijn: behoeften, driften/drijfveren, competenties, team- en relatieontwikkeling, organisatie- en systeemdenken, mondiale ontwikkeling en mystiek. Natuurlijk aan de hand van de meest krachtige illustraties uit films en documentaires.

Meer blogs